Co to jest Kociewie?

Jestem Kociewianką, a więc kilka słów o Kociewiu się należy. Gdzie to jest? Kto tu mieszka? Czym się ten region charakteryzuje?

"Mi z Pomorza Kociywiaki,

psiankni ziamni swojski lud,

Stelim twardo u wrót Wisłi,

trwómi tutaj skónd nasz ród.

Burze dziyjów żeśmy prześli,

głód przisłóniół słońca wid,

równak hartam ducha, wołó,

utwsiyrdziylim tu swój bit."

(Władysław Kirstein: Śpiewka kociewska)

Kociewie to region etniczno-kulturowy, sąsiadujący z Kaszubami i znajdujący się na Pomorzu Gdańskim. Od wschodu ziemia kociewska tuli się do ponad 100-kilometrowego odcinka Wisły. Piękna to granica, którą podziwiać mogę niemal codziennie, ponieważ mieszkam w Tczewie. 

Kociewie oferuje wiele ciekawych atrakcji, ale wspomnę w tym momencie o kilku najważniejszych. Zacznę od Gniewu - "pomorskiego Kazimierza nad Wisłą", gdzie znajduje się wspaniały zamek krzyżacki. W latach późniejszych mieszkał tu największy kociewski turysta Jan III Sobieski, który dla swej Marysieński wybudował obok zamku piękny pałacyk. Niedaleko Gniewu,w Pelplinie znajduje się słynna bazylika katedralna i gotycki pocysterski zespół klasztorny. Jest tu również jedyny w Polsce egzemplarz Biblii Gutenberga. A gdzie się zaczęła II wojna światowa? A pewnie, że w Tczewie! Bombardowanie Tczewa rozpoczęło się kilka minut wcześniej niż atak Niemców na Westerplatte. Następnie Polacy wysadzili przyczółki Mostu Tczewskiego, aby zatrzymać Niemców, którzy sprytnie schowali się w pociągu nadciągającym z Szymankowa. 

Na Kociewiu jest dużo mojej ulubionej cichej architektury - z dala od miejskiego gwaru, stoją urokliwe wiejskie kościółki, przydrożne krzyże, boże męki, wiejskie chaty, pałace, pałacyki. Kociewie przystaje i zamyśla się przy mennonickich lapidariach, ewangelickich nekropoliach, żydowskich kirkutach.

Prawdziwe cuda tworzy przyroda, która na tym skrawku ziemi jest niezwykle twórcza. Walorem Kociewia są rzeki i jeziora. Największą rzeką regionu jest oczywiście Wisła, do której uchodzą Wda i Wierzyca. Znajduje się tu ponad 200 jezior, a największym z nich jest Kałębie zwane Kociewskim Morzem. Poza tym: Radodzierz, Borzechowskie Wielkie, Czarne, Godziszewskie czy Stelchno. A jak zielono i szumnie jest w Borach Tucholskich?! Największą ich atrakcją jest ogród dendrologiczny w Wirtach. Poza tym Kociewie chroni przyrodę – w dwóch parkach krajobrazowych i w ponad 20 rezerwatach.

A co byś zjadł turysto? Może powidła śliwkowe z Widlic. Czy wiesz, że najlepsze powidła robi się z węgierek? A może miałbyś ochotę na ser topiony na parze z kminkiem? Przed świętami Bożego Narodzenia koniecznie trzeba zrobić kociewskie fefernuski. A na weselu posilić się potrawką z kury z rodzynkami i białym sosem.

Czas po tym wszystkim się trochę zabawić i pośpiewać. Kociewie wiele zawdzięcza Władysławowi Kirsteinowi, który uratował od zapomnienia kilka tysięcy motywów muzycznych, pieśni, przyśpiewek. Te teksty są podstawą działalności kilku prężnie działających zespołów kociewskich m.in. Burczybas, Subkowiaki, Piaseckie Kociewiaki. "A gdy nad ranem umilkną muzykanci i śpiewacy, przyjdzie czas na rozmowę. O naszych baśniach, czasach dawnych, może o przyszłości? A i samo Kociewie z pewnością zrodzi dyskusję. Ważne, że będziemy mieli o czym ze sobą rozmawiać."

Gniew - Zamek i Pałac Marysieńki

Tczew - Mosty Tczewskie, Wisła

x